با این علائم بفهمید که عزیزتان معتاد شده

با این علائم بفهمید که عزیزتان معتاد شده

اعتیاد، بیماری مزمنی است که نه تنها جسم و روان فرد را درگیر می‌کند، بلکه سایه سنگین خود را بر زندگی اطرافیان نیز می‌افکند. شناخت نشانه‌ها و علائم اعتیاد، گام اول و حیاتی برای نجات عزیزان از این بلای خانمان‌سوز است. متاسفانه، مصرف مواد مخدر و دراگ در جامعه، به خصوص در میان جوانان و نوجوانان، رو به افزایش است و بسیاری از افراد دانسته و ندانسته در دام آن گرفتار می‌شوند. بنابراین، برای همه ما، به ویژه کسانی که در معرض تماس با این آسیب اجتماعی قرار دارند، درک صحیح و جامع از علائم اعتیاد به مواد مخدر ضروری است.

چرا باید نشانه‌های اعتیاد را بشناسیم؟

اگرچه تشخیص اعتیاد در مراحل اولیه می‌تواند دشوار باشد، اما آگاهی از نشانه‌ها و علائم اعتیاد به ما کمک می‌کند تا به موقع متوجه تغییرات در عزیزانمان شویم و برای ترک اعتیاد آن‌ها، هرچه سریع‌تر اقدام کنیم. مصرف مواد مخدر و الکل، تغییرات عمیقی در ظاهر، رفتار و وضعیت روانی فرد ایجاد می‌کند.

این تغییرات می‌توانند جسمی، رفتاری یا روانی باشند و شناخت آن‌ها، راه را برای یاری رساندن به فرد معتاد هموار می‌کند. به یاد داشته باشید که اعتیاد یک بیماری است و نه یک ضعف اخلاقی؛ از این رو، با آگاهی و همدلی می‌توان به فرد معتاد برای بهبودی و بازگشت به زندگی سالم کمک کرد.

علائم اولیه اعتیاد: زنگ خطرها را جدی بگیرید

اعتیاد در ابتدای مسیر خود، اغلب با نشانه‌های هشداردهنده ظریف‌تری خود را نشان می‌دهد. توجه به این علائم اولیه می‌تواند کلید تشخیص زودهنگام و اقدام به موقع باشد. این نشانه‌ها معمولاً در سه حوزه اصلی ظاهر می‌شوند:

• تغییرات ظاهری و بهداشت فردی: بی‌توجهی به ظاهر، عدم رعایت بهداشت فردی، نامرتب شدن لباس‌ها و بوی نامطبوع بدن.
• نوسانات خلقی و تغییرات شخصیتی: تغییرات ناگهانی و غیرقابل توضیح در خلق و خو، تحریک‌پذیری، بی‌تفاوتی نسبت به مسائل مهم، و از دست دادن انگیزه.
• مسائل روانی: بروز بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب، یا تشدید مشکلات روانی قبلی. یک روانپزشک ترک اعتیاد می‌تواند در تشخیص این علائم اولیه نقش مهمی ایفا کند.

علائم ظاهری فرد معتاد: آیینه‌ای از درون

سوءمصرف مواد مخدر و الکل، آثار قابل مشاهده‌ای بر جسم و ظاهر فرد بر جای می‌گذارد. برخی از این نشانه‌ها کاملاً واضح و برخی دیگر پنهان هستند:

• چشم‌ها:
  • چشم‌های سرخ و خون‌گرفته: یکی از علائم شایع مصرف ماری‌جوانا است.
  • مردمک‌های سوزنی یا بسیار گشاد: برای مثال، تنگ شدن مردمک‌ها (میوزیس) از نشانه‌های اعتیاد به متادون است، در حالی که برخی مواد محرک باعث گشادی مردمک‌ها می‌شوند.
  • حساسیت به نور.
• تغییر وزن:
  • کاهش وزن ناگهانی و شدید: در مصرف محرک‌هایی مانند کوکائین، متامفتامین یا اکستازی شایع است، زیرا این مواد اشتها را کاهش می‌دهند.
  • افزایش وزن غیرطبیعی: در مصرف برخی مواد مانند ماری‌جوانا که باعث افزایش اشتها می‌شوند، ممکن است دیده شود.
• الگوهای خواب نامنظم:
  • بی‌خوابی مفرط یا خواب‌آلودگی شدید: فرد معتاد ممکن است نتواند برنامه خواب منظمی داشته باشد، در ساعات غیرعادی به خواب برود یا شب‌ها بیدار بماند.
  • خستگی مزمن.
• تغییرات پوستی:
  • رنگ‌پریدگی، زردی یا تیرگی پوست.
  • بروز جوش و آکنه غیرطبیعی.
  • لک‌ها، زخم‌ها، کبودی‌ها یا رد تزریق: در افرادی که مواد را تزریق می‌کنند، این علائم به وضوح قابل مشاهده هستند.
• بهداشت فردی نامناسب:
  • بی‌توجهی به بهداشت دهان و دندان، استحمام و نظافت شخصی.
  • بوی غیرعادی بدن یا لباس‌ها: ممکن است بوی مواد شیمیایی، دود یا بوی خاصی از دهان یا لباس‌ها به مشام برسد.
• سایر علائم جسمی:
  • آبریزش مکرر بینی: از علائم شایع اعتیاد به کدئین یا مواد اپیوئیدی.
  • رعشه یا تشنج.
  • از دست دادن هماهنگی جسمی و لکنت زبان.
  • تهوع و استفراغ مکرر.
  • مشکل در تنفس.
  • هماهنگی بدنی ضعیف.

ویژگی‌های رفتاری افراد معتاد: تغییر در اولویت‌ها و روابط

مصرف مواد مخدر نه تنها ظاهر، بلکه رفتار فرد را نیز به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و او را به سمت اعمال غیرمتعارف و حتی ناهنجار سوق می‌دهد. مهم‌ترین نشانه‌های رفتاری اعتیاد عبارتند از:

• تغییر در فعالیت‌ها و سرگرمی‌های همیشگی: از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً برایشان لذت‌بخش بود.
• عوض شدن دوستان و محافل اجتماعی: دوری از دوستان قدیمی و معاشرت با افراد جدیدی که ممکن است مصرف‌کننده باشند.
• کاهش مشارکت در فعالیت‌های خانوادگی: بی‌تفاوتی نسبت به خانواده و عدم حضور در جمع‌های خانوادگی.
• افت عملکرد تحصیلی یا شغلی: کاهش کیفیت کار یا تحصیل، غیبت‌های مکرر و بی‌مسئولیتی.
• دروغ‌گویی، پنهان‌کاری یا فریب‌کاری مکرر: تلاش برای مخفی کردن مصرف مواد و انکار اعتیاد.
• مشکلات حقوقی: درگیری با قانون به دلیل خرید، فروش یا مصرف مواد مخدر.
• رفتار مرموز و انزوا: دوری گزیدن از اطرافیان و جستجوی مکان‌های خلوت برای مصرف مواد. فرد معتاد اغلب احساس می‌کند که باید اعتیاد خود را پنهان کند و به همین دلیل، در مورد کارهایی که انجام می‌دهد و مکان‌هایی که می‌رود، دروغ می‌گوید. این انزوای اجتماعی، عاطفی و ذهنی، زنگ خطر جدی برای اطرافیان است.
• نادیده گرفتن مسئولیت‌ها: عدم انجام وظایف روزمره مانند حاضر شدن در محل کار یا تحصیل، انجام کارهای خانه یا مراقبت از فرزندان. فرد ممکن است قرارهای مهم را فراموش کند یا تعهدات خود را نادیده بگیرد.
• مشکلات مالی: اعتیاد می‌تواند بسیار پرهزینه باشد. فرد معتاد ممکن است دائماً از دوستان یا اعضای خانواده‌اش درخواست پول کند، اموال خود را بفروشد، یا حتی به دزدی روی آورد تا مواد مخدر تهیه کند. این فشار مالی شدید می‌تواند به ورشکستگی و آسیب‌های جدی مالی منجر شود.

نشانه‌های روانی اعتیاد: آشفتگی ذهن و احساسات

سوءمصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، نه تنها ظاهر و رفتار، بلکه افکار و احساسات فرد را نیز دگرگون می‌کند. نشانه‌های روانی اعتیاد شامل تغییر در الگوهای تفکر، نگرش‌ها، باورها و اولویت‌ها می‌شود:

• تغییر ویژگی‌های شخصیتی: تبدیل شدن به فردی که قبلاً نبوده‌اند؛ مثلاً از فردی آرام به فردی پرخاشگر یا بی‌تفاوت.
• بیماری‌های روانی: بروز یا تشدید افسردگی، اضطراب، اختلالات دوقطبی، یا سایر اختلالات روانی. اعتیاد و بیماری‌های روانی اغلب همزمان هستند و یکدیگر را تشدید می‌کنند.
• پارانویا، افکار وسواسی یا هولناک: بی‌اعتمادی شدید به اطرافیان، بدبینی و توهم توطئه. فرد معتاد ممکن است به خانواده و دوستانش مشکوک شود و انگیزه‌های غیرمنطقی را به کارهای دیگران نسبت دهد.
• تصویری منفی و ناخوشایند از خود: احساس بی‌ارزشی، گناه و شرم.
• بدبینی نسبت به زندگی: داشتن نگرشی غم‌انگیز و ناامیدکننده نسبت به آینده.
• بی‌انگیزگی و بی‌تفاوتی: از دست دادن شور و اشتیاق برای انجام هر کاری، حتی فعالیت‌هایی که قبلاً برایشان لذت‌بخش بود. فرد معتاد ممکن است احساس کند که در برابر بیماری‌اش ناتوان است و حتی با وجود آگاهی از عوارض مخرب اعتیاد، توان یا انگیزه‌ای برای ترک اعتیاد ندارد.
• نوسانات خلقی ناگهانی و غیرقابل توضیح: از شادی و هیجان مفرط به خشم و تحریک‌پذیری شدید در مدت زمان کوتاه. زمانی که اثر ماده مخدر از بین می‌رود و علائم ترک شروع می‌شود، فرد معتاد می‌تواند به شدت خشمگین، تحریک‌پذیر و حتی پرخاشگر شود.
• گوشه‌گیری و دوری از عزیزان: این نشانه، هم جنبه رفتاری و هم جنبه روانی دارد، زیرا فرد از نظر عاطفی و ذهنی نیز از دیگران فاصله می‌گیرد.

علائم ترک اعتیاد: نشانه‌هایی از تلاش بدن برای بازگشت

علائم ترک اعتیاد زمانی بروز می‌کنند که بدن فرد به دلیل عدم وجود مواد مخدر، در حال تطبیق با شرایط جدید است. این فرآیند می‌تواند بسیار دردناک و خطرناک باشد و نیاز به نظارت پزشکی دارد. برخی از علائم ترک اعتیاد که می‌تواند در فرد معتاد مشاهده شود، عبارتند از:

• لرزش و پرش‌های عضلانی
• از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ
• افسردگی و اضطراب شدید
• بی‌خوابی یا خستگی مفرط
• سردرد و تب
• گیجی و توهم
• تشنج

گام‌های بعدی: کمک به عزیزتان برای ترک اعتیاد

شناخت نشانه‌ها و علائم اعتیاد، اولین گام برای کمک به عزیزانمان است. اما پس از تشخیص، مهمترین اقدام، سوق دادن فرد معتاد به سمت ترک اعتیاد است. اعتیاد یک بیماری قابل درمان است و با دریافت کمک‌های تخصصی، فرد می‌تواند به زندگی سالم بازگردد.

درمان اعتیاد اغلب شامل ترکیبی از سم‌زدایی تحت نظر پزشک، مشاوره‌های فردی و گروهی، و مراقبت‌های بالینی است. مراکز ترک اعتیاد مختلفی وجود دارند که خدمات متنوعی را ارائه می‌دهند. اگر به دنبال کمک حرفه‌ای برای عزیزتان هستید، موسساتی مانند موسسه راهی به سوی نور، با تجربه و تخصص خود، می‌توانند مسیر بهبودی را هموار کنند.

این موسسه به عنوان یکی از بهترین کمپ‌های ترک اعتیاد تهران، با ارائه برنامه‌های جامع درمانی و مشاوره‌ای، به افراد درگیر اعتیاد کمک می‌کند تا به زندگی بدون مواد بازگردند. کمپ ترک اعتیاد راهی به سوی نور، فضایی امن و حمایتی را برای این سفر مهم فراهم می‌کند. به یاد داشته باشید که عزیزتان در این مسیر به حمایت، همدلی و صبوری شما نیاز دارد. با شناخت علائم اعتیاد و اقدام به موقع، می‌توانید به او کمک کنید تا دوباره سلامتی و زندگی خود را به دست آورد.